28 de abril de 2015

Campus de Verán Xuvenciencia Lugo

A Universidade de Santiago de Compostela celebrará do 22 ao 26 de xuño a terceira edición do campus de verán Xuvenciencia Lugo, dirixido a alumnado de 4º de ESO e 1º de bacharelato.
O prazo de inscrición remata o 10 de maio.
Máis información en http://www.usc.es/xuvenciencia.

24 de abril de 2015

Pa-ciencia: a novena gota (píngole, píngole).

Tan pronto vin a noticia, sentín un impulso de traela a este blogue. Tan pronto como comecei esta entrada, decidín parala. Tanta présa mesmo semellaba unha traizón. Así que decidín esperar un ano: é a miña homenaxe á paciencia da ciencia.

A certa visión romántica de que tras os grandes descubrimentos científicos está o azar ou a sorte, súmase hoxe a presentación, por parte dos medios, da ciencia como espectáculo. Non é cousa de lamentalo: unha e outra axudan a divulgar a ciencia, a facela visible en códigos atractivos para non iniciados. Así e todo, non nos debe ocultar a realidade de que a ciencia require investimentos económicos (os éxitos nos saen do sombreiro máxico) e de longas e anodinas xornadas, longos e aburridos ensaios, e moita constancia, perseverancia, paciencia...

Por iso, o experimento iniciado por Thomas Pawell (alá polo 1927, na Universidade de Queensland, Australia) paréceme unha perfecta parábola da pa-ciencia.

Para mostrar que existen substancias de apariencia sólida que, en realidade, son líquidas, Pawell deseñou un funil especial no que dispuxo unha porción de betume ou brea, un líquido extraordinariamente viscoso: 100 mil millóns de veces máis viscoso que a auga! Tras cerrar a parte inferior do funil, esperou tres anos para abrila. A primeira pinga caeu en 1938. A esta sucedérona outras en 1947, 1954, 1962, 1970, 1977, 1988 e 2000.
O experimento segue (é o experimento en curso máis prolongado do mundo)  e a última gota caiu hoxe... hai un ano, que tan pouco queriamos apurarnos.



Claro que non sei se aquela enigmática adiviña que tanto me aguilloaba na infancia terá algo que ver con todo isto:
Píngole, píngole estaba pingando,

míngole, míngole estaba miando.

Se píngole, píngole non pingara,

míngole, míngole non miara.

Por non falar xa daqueloutra versión:
Píngole, píngole estaba pingando,

fúngale , fúngale estaba fungando.

Se píngole, píngole non pingara,

fúngale , fúngale non fungara.





11 de abril de 2015

Entrega de premios do I concurso de fotografía científica.

Participantes premiados, acompañados de algúns finalistas.
Onte na biblioteca, entregamos os premios do I concurso de fotografía científica do instituto.

Mª Jesús Gracia entrega o seu premio (accésit) a David Otero.

Eva Vilas entrega o segundo premio a Emma Álvarez.

Jaime Blanco, gañador, recibe os parabéns de Beatriz Álvarez.



10 de abril de 2015

Concurso de fotografía científica: traballos premiados

Xa temos fallo do I Concurso de fotografía científica do IES Ramón Mª Aller Ulloa, este ano dedicado ao Ano internacional da luz.

Tras non doadas deliberacións, o xurado acordou premiar a:

Accésit: David Otero Mato, por El reflejo de un láser.

 



  En esta foto podemos ver un prisma piramidal de cuatro caras y que tiene como base un espejo. Dicho prisma está recibiendo, en una de sus aristas, la luz roja de un láser. Si conseguimos alinear las aristas del prisma con el láser y la cámara, podremos ver este curioso efecto visual. La tecnología láser está presente en multitud de campos pero uno en el que va cobrando importancia es el mundo de la biología ya que cada vez es más usado para actuar sobre lesiones sin afectar a los tejidos adyacentes y por eso tiene muy pocos efectos secundarios. Otro campo en el que está presente, aunque no lo parezca, es en la industria textil ya que permite hacer cortes muy precisos ya que el láser es controlado por ordenador y es capaz de cortar multitud de prendas a la vez. El láser también está presente en utilidades más cotidianas como puede ser la lectura de un CD, medir la velocidad de los vehículos a través de radares...

2º Premio: Emma Álvarez Conde, por O reflexo das augas.



Toda a superficie do mar reflicte a luz, pero só algúns raios chegan aos nosos ollos. Nesta imaxe podemos ver como a fina capa de auga que cobre a area da praia reflicte o monumento natural que está en fronte. Isto ocorre porque a auga, ao estar en repouso ou con pouco movemento, ten o mesmo efecto ca un espello. A luz viaxa en liña recta e, ao se atopar cun obstáculo, como pode ser a agua, refíctese no mesmo ángulo que o raio incidente, facendo que poidamos ver nesta superficie unha imaxe igual á real e do revés. Este efecto prodúcese en espellos, metais, cristais etc. Aánda que o máis natural é na auga. Esta é incolora, aínda que dependendo do ángulo da luz e da intensidade desta que incida nela, poderá ter distintos tons de azul ou, incluso, reflectir unha cor escura como pode ser a do monumento nesta fotografía.

 1º Premio: Jaime Blanco Vilariño, por Cardume de luz.


Como pouca xente sabe, os peixes son miopes, e, por causa de vivir nun medio no que as cousas non son o que parecen, desenvolveron un novo órgano sensitivo chamado liña lateral, capaz de detectar as máis pequenas vibracións, correntes ou cambios de presión no seu hábitat. En especies máis complexas, como a dos escualos, desenvolveuse un sistema máis preciso, formado por un conxunto de pequenos electrorreceptores cubertos dunha substancia xelatinosa chamados ampolas de Lorenzini.
Na fotografía podemos apreciar que os peixes se congregan en grandes agrupacións da mesma especie co obxectivo de autoprotexerse e alimentarse fóra de perigo. Aínda que se atopen nun espazo cerrado, neste caso un acuario, seguen a empregar o seu método de defensa debido ao seu instinto, a pesares de ser aparentemente innecesario. Este feito (que fai as marabillas dos visitantes) ten, coma case todo neste mundo, unha explicación lóxica: tal comportamento débese á presenza continua de luz; o que os confunde e lles fai adoptar esta posición defensiva, xa que, nas zonas escuras os peixes ven predadores, debido ao atraso evolutivo dos seus ollos e á confusión que lles produce a luz.
Parabéns ao gañadores e a todos os participantes.